Πιστοποίηση ανελκυστήρων: τι ισχύει σήμερα και ποια είναι η ευθύνη του ιδιοκτήτη ή διαχειριστή

Μέχρι το τέλος του μήνα, όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων με ανελκυστήρα — ή οι διαχειριστές τους, σε περίπτωση πολυκατοικιών— οφείλουν να δηλώσουν τα στοιχεία του ανελκυστήρα στην τεχνική υπηρεσία του δήμου. Η διαδικασία αυτή απαιτεί μια σειρά από έγγραφα, ανάμεσα στα οποία βρίσκεται και η πιστοποίηση του ανελκυστήρα, που δεν εκδίδεται από τον συντηρητή, αλλά από διαπιστευμένους φορείς ελέγχου.

Ιδιαίτερα για ανελκυστήρες άνω των 10-15 ετών, η απόκτηση πιστοποίησης μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να προηγηθεί αναβάθμιση του εξοπλισμού, με κόστος που ξεκινά από περίπου 4.000-5.000 ευρώ, ή ακόμα και πλήρης αντικατάσταση, που ανεβάζει σημαντικά το ποσό. Παρά τις επανειλημμένες παρατάσεις, υπολογίζεται ότι μόλις το μισό ποσοστό των ανελκυστήρων στη χώρα έχει πιστοποιηθεί ως ασφαλές.

Η σχετική προθεσμία που ισχύει τώρα λήγει στις 30 Ιουνίου, ενώ έχουν προηγηθεί αρκετές άλλες μέσα στα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με την HellasCert (την Ένωση Διαπιστευμένων Φορέων Επιθεώρησης και Πιστοποίησης), αυτή τη στιγμή περίπου 250.000 ανελκυστήρες έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο καταχώρισης και πιστοποίησης, σε σύνολο που εκτιμάται μεταξύ 500.000 και 700.000.

Τι περιλαμβάνει η πιστοποίηση και πότε απαιτείται αναβάθμιση

Η πιστοποίηση δεν εξετάζει την «αισθητική» του ανελκυστήρα, αλλά καθαρά την ασφάλεια της λειτουργίας του — όπως περίπου το ΚΤΕΟ για τα αυτοκίνητα. Οι υποχρεωτικοί έλεγχοι υπάρχουν εδώ και δεκαετίες, αλλά το πλαίσιο σταθεροποιήθηκε μετά το 2002, όταν μπήκαν συγκεκριμένοι κανόνες και συχνότητες επανελέγχων. Για παράδειγμα, σε δημόσια κτίρια ο έλεγχος γίνεται κάθε χρόνο, ενώ σε πολυκατοικίες με έως έξι στάσεις απαιτείται ανά έξι χρόνια.

Οι έλεγχοι γίνονται με βάση τις τεχνικές προδιαγραφές που ισχύουν κατά την κατασκευή του ανελκυστήρα, εμπλουτισμένες με νεότερες απαιτήσεις ασφαλείας που έχουν θεσπιστεί στη διάρκεια των χρόνων. Έτσι, ένας ανελκυστήρας 10-20 ετών συνήθως χρειάζεται μικρές παρεμβάσεις, ενώ για παλαιότερους, π.χ. 20-40 ετών, το κόστος εκσυγχρονισμού είναι κατά μέσο όρο κάτω από 5.000 ευρώ. Σε ανελκυστήρες της δεκαετίας του 1960 ή του 1970, ειδικά στο κέντρο της Αθήνας, οι αναβαθμίσεις μπορεί να ξεκινούν από 7.000-8.000 ευρώ και να φτάνουν έως 20.000 ευρώ, ανάλογα με την κατάσταση και τον όγκο εργασιών.

Συνήθεις εργασίες για να πιστοποιηθεί ένας παλιός ανελκυστήρας

Μερικές από τις επεμβάσεις που ζητούνται συχνότερα είναι:

Προσθήκη ή αντικατάσταση θυρών στο θάλαμο (ιδιαίτερα αν δεν υπάρχει πόρτα, που αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο ατυχημάτων).

Αντικατάσταση πίνακα λειτουργίας με νέου τύπου, που πληροί σύγχρονες προδιαγραφές ασφαλείας.

Τοποθέτηση συστημάτων προμανδάλωσης με διπλό μηχανισμό ασφάλισης για τις πόρτες στους ορόφους.

Έλεγχος ή αλλαγή σταματητήρων, περιοριστών ταχύτητας και αρπάγης ώστε να λειτουργούν σωστά, ακόμα και στην άνοδο.

Στις περιπτώσεις που ο ανελκυστήρας είναι πολύ παλαιός (50-60 ετών), συνήθως δεν συμφέρει να επιχειρηθεί εκσυγχρονισμός και συστήνεται απευθείας αντικατάσταση.

Οι ρόλοι και οι ευθύνες

Σημαντικό είναι να ξεκαθαριστεί ότι ο συντηρητής δεν είναι υπεύθυνος για την πιστοποίηση. Ο ρόλος του συντηρητή είναι η τακτική συντήρηση και η ενημέρωση του «βιβλίου συντήρησης». Η πιστοποίηση ότι ο ανελκυστήρας πληροί τις προδιαγραφές ασφαλείας γίνεται αποκλειστικά από διαπιστευμένο φορέα επιθεώρησης. Μάλιστα, το κόστος της επιθεώρησης αυτής είναι μικρό (συνήθως κάτω από 50 ευρώ), αλλά το «βάρος» για τον ιδιοκτήτη ή διαχειριστή είναι το ενδεχόμενο να απαιτηθούν βελτιώσεις.

Όλοι οι ανελκυστήρες πρέπει να είναι καταχωρισμένοι στο μητρώο του δήμου και να συνοδεύονται από ένα πλήρες σετ εγγράφων, όπως η οικοδομική άδεια, τα σχέδια εγκατάστασης και φυσικά το πιστοποιητικό. Η ευθύνη για την υποβολή αυτών ανήκει στον ιδιοκτήτη ή στον διαχειριστή της πολυκατοικίας.

Γιατί να μην περιμένετε την τελευταία στιγμή

Όπως συνήθως συμβαίνει στην Ελλάδα, οι περισσότεροι περιμένουν να φτάσει η προθεσμία για να κινηθούν, με αποτέλεσμα οι εταιρείες πιστοποίησης να έχουν αυτή τη στιγμή κρατήσεις ακόμα και για τον Νοέμβριο. Ταυτόχρονα, οι προμηθευτές καθυστερούν πλέον και 1,5 μήνα για την παράδοση ανταλλακτικών. Η αγορά μπορεί να εξυπηρετήσει περί τις 500 εργασίες αναβάθμισης παράλληλα, όχι όμως 5.000, με αποτέλεσμα να θεωρείται σχεδόν σίγουρη μια νέα παράταση — χωρίς αυτό να σημαίνει πως πρέπει να την περιμένουμε για να δράσουμε.

Ο νόμος προβλέπει πρόστιμα που ξεκινούν από 1.500 ευρώ για την έλλειψη πιστοποίησης και αυξάνονται ανάλογα με την παράβαση. Αν και οι έλεγχοι από τις αρχές δεν είναι συστηματικοί, η ουσία είναι πως η πιστοποίηση δεν είναι τυπικό χαρτί, αλλά αφορά την ασφάλεια όσων χρησιμοποιούν τον ανελκυστήρα καθημερινά.