Καταγγελία οικοδομικής άδειας και αυθαίρετων κατασκευών

Η καταγγελία πολεοδομικών παραβάσεων αποτελεί σημαντικό δικαίωμα κάθε πολίτη που αντιλαμβάνεται αυθαίρετες κατασκευές ή παρατυπίες σε οικοδομικές άδειες. Στόχος της διαδικασίας είναι η προστασία του δομημένου περιβάλλοντος, η τήρηση της νομιμότητας και η αποτροπή αυθαιρεσιών που διαταράσσουν την ισορροπία της πολεοδομικής ανάπτυξης.

Η δυνατότητα καταγγελίας δεν περιορίζεται μόνο σε ιδιοκτήτες γειτονικών ακινήτων. Μπορεί να την ασκήσει οποιοσδήποτε πολίτης, εφόσον επιδιώκει την προστασία του δημόσιου συμφέροντος και τη διασφάλιση της νομιμότητας.

Τι μπορεί να καταγγελθεί

Η ανέγερση ή ύπαρξη αυθαίρετων κατασκευών χωρίς άδεια δόμησης ή σε απόκλιση από τα εγκεκριμένα σχέδια.

Η έκδοση ή τροποποίηση οικοδομικής άδειας κατά παράβαση των πολεοδομικών διατάξεων ή χωρίς τις απαιτούμενες προϋποθέσεις.

Διαδικασία

Η αναφορά υποβάλλεται στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης (ΥΔΟΜ), συνοδευόμενη από σχετικά αποδεικτικά στοιχεία. Η υπηρεσία είναι υποχρεωμένη να πραγματοποιήσει αυτοψία προκειμένου να ελέγξει την καταγγελία. Σε περίπτωση που διαπιστωθούν παραβάσεις, συντάσσεται πρωτόκολλο αυθαίρετης κατασκευής και επιβάλλονται πρόστιμα και λοιπές κυρώσεις, όπως προβλέπει ο Ν. 4495/2017.

Εάν η οικοδομική άδεια έχει εκδοθεί αντικανονικά, η ΥΔΟΜ μπορεί να την ανακαλέσει αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν καταγγελίας. Η ανάκληση συνεπάγεται υποχρέωση κατεδάφισης των παράνομων κατασκευών, εκτός αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι που δημιουργούν εμπιστοσύνη στον διοικούμενο (π.χ. πολυετής πάροδος ή ολοκλήρωση του έργου).

Περιορισμοί και προϋποθέσεις

Η καταγγελία πρέπει να γίνεται με καλή πίστη. Χρήση της διαδικασίας με σκοπό την παρενόχληση γειτόνων ή την εξυπηρέτηση ανταγωνιστικών συμφερόντων μπορεί να οδηγήσει σε απόρριψη ή ακόμη και σε νομικές ευθύνες για τον καταγγέλλοντα.

Πρακτικές δυσκολίες

Παρά το θεσμικό πλαίσιο, στην πράξη συχνά παρατηρείται καθυστέρηση ή αδυναμία των ΥΔΟΜ να προχωρήσουν σε αυτοψίες λόγω έλλειψης προσωπικού και τεχνικής υποστήριξης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπονομεύεται η αξιοπιστία της διαδικασίας και να αποδυναμώνεται η εμπιστοσύνη των πολιτών.

Συμπέρασμα

Η καταγγελία οικοδομικής άδειας και αυθαίρετων κατασκευών αποτελεί βασικό μηχανισμό ελέγχου και προστασίας του πολεοδομικού δικαίου. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητά της εξαρτάται από την επάρκεια των αρμόδιων υπηρεσιών και την υπεύθυνη στάση των πολιτών. Η προστασία του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος δεν είναι μόνο θεσμική υποχρέωση, αλλά και συλλογική ευθύνη.