Ανανεωμένη μελέτη ΕΜΠ: Αλλαγές στη σύγκριση κόστους συστημάτων θέρμανσης για το χειμώνα 2022-23

Με αφορμή την έναρξη της χειμερινής σεζόν 2022-2023, το Εργαστήριο Ατμοκινητήρων και Λεβήτων του ΕΜΠ σε συνεργασία με το Εργαστήριο Θερμικών Διεργασιών και λαμβάνοντας σημαντική υποστήριξη από το Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων του ΕΚΕΤΑ, προχώρησε πρόσφατα στη δημοσίευση μελέτης (1η Έκδοση) σχετικά με τα επίπεδα που αναμένεται να κυμανθεί φέτος το κόστος θέρμανσης στην Ελλάδα (και δη στις δυο μεγαλύτερες αστικές περιοχές: Αττική & Θεσσαλονίκη), υπό το καθεστώς της παρατεταμένης ενεργειακής κρίσης που επικρατεί στην Ευρώπη και της απολύτως ευμετάβλητης κατάστασης που απορρέει από αυτήν.

Πλέον, αντίστοιχα χρηματοοικονομικά στοιχεία όπως αυτά που αξιοποιήθηκαν για τους μήνες Οκτώβριο & Νοέμβριο 2022 είναι διαθέσιμα και για το μήνα Δεκέμβριο 2022 (εμπορικές χρεώσεις, λιανικές τιμές στερεών καυσίμων θέρμανσης, κρατικές επιδοτήσεις κ.α.).

Συνεπώς, κρίθηκε σκόπιμη η κατάλληλη αναθεώρηση της μελέτης μέσω της δημοσίευσης μιας 2^ης έκδοσης όπου τα νέα στοιχεία ενσωματώνονται στα ήδη υπάρχοντα. Τ

αυτόχρονα, έχουν προστεθεί κάποια επιπλέον σενάρια που σχετίζονται με τα συστήματα θέρμανσης που χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια και δη τις αντλίες θερμότητας.

Στον παρακάτω πίνακα συγκεντρώνονται όλα τα είδη θερμικών συστημάτων που εξετάστηκαν στο πλαίσιο της μελέτης.

Αναφορικά με τα επιμέρους αποτελέσματα δεν θα πρέπει, σε καμία περίπτωση, να παραβλέπεται το γεγονός ότι έχουν εξαχθεί βάσει συγκεκριμένων παραδοχών, όπως αυτές παρατίθενται αναλυτικά στο τέλος της μελέτης.

Οι δε τιμές αγοράς των αξιολογηθέντων συστημάτων θέρμανσης είναι ενδεικτικές και μπορεί να διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με τον κατασκευαστή και τη χώρα προέλευσης.

Εξεταζόμενα είδη θερμικών συγκροτημάτων

Πλήρης Περιγραφή	Συντομογραφία
1. Αντλία θερμότητας υψηλών θερμοκρασιών (LW>70°C) εγκατεστημένη σε κατοικία στην Κλιματική Ζώνη Β, συνδυαστικά με τις υπόλοιπες (πάγιες) ηλεκτρικές καταναλώσεις που δε σχετίζονται με τη θέρμανση χώρων.	Αντλία θερμότητας – LW > 70°C, Ζώνη Β (extra 1.200 kWhel incl.)
2. Αντλία θερμότητας υψηλών θερμοκρασιών (LW>70°C) εγκατεστημένη σε κατοικία στην Κλιματική Ζώνη Γ, συνδυαστικά με τις υπόλοιπες (πάγιες) ηλεκτρικές καταναλώσεις που δε σχετίζονται με τη θέρμανση χώρων.	Αντλία θερμότητας – LW > 70°C, Ζώνη Γ (extra 1.200 kWhel incl.)
3. Αντλία θερμότητας μεσαίων θερμοκρασιών (LWmax = 60°C) εγκατεστημένη σε κατοικία στην Κλιματική Ζώνη Β, συνδυαστικά με τις υπόλοιπες (πάγιες) ηλεκτρικές καταναλώσεις που δε σχετίζονται με τη θέρμανση χώρων.	Αντλία θερμότητας – LWmax = 60°C, Ζώνη Β (extra 1.200 kWhel incl.)
4. Αντλία θερμότητας μεσαίων θερμοκρασιών (LWmax = 60°C) εγκατεστημένη σε κατοικία στην Κλιματική Ζώνη Γ, συνδυαστικά με τις υπόλοιπες (πάγιες) ηλεκτρικές καταναλώσεις που δε σχετίζονται με τη θέρμανση χώρων.	Αντλία θερμότητας – LWmax = 60°C, Ζώνη Γ (extra 1.200 kWhel incl.)
5. Πιστοποιημένο συγκρότημα λέβητα – καυστήρα βιομάζας με σιλό τροφοδοσίας, ο οποίος τροφοδοτείται με πέλλετ ξύλου ποιοτικής κατηγορίας Α1.	Λέβητας βιομάζας (πέλλετ ξύλου)
6.  Συγκρότημα λέβητα – καυστήρα φυσικού αερίου συμπύκνωσης.	Λέβητας Φ.Α. Συμπύκνωσης
7. Συγκρότημα λέβητα – καυστήρα φυσικού αερίου συμπύκνωσης, στην περίπτωση 4-μελούς οικογένειας που δικαιούται επιδόματος θέρμανσης για τη σεζόν 2022-2023.	Λέβητας Φ.Α. Συμπύκνωσης, δικαιούχος επιδόματος θέρμανσης με 2 τέκνα
8. Τζάκι κλειστού θαλάμου καύσης το οποίο συνδέεται στην υφιστάμενη υδραυλική εγκατάσταση θέρμανσης της κατοικίας.	Τζάκι Κλειστού Θαλάμου (Ενεργειακό)
9. Τζάκι ανοιχτού θαλάμου καύσης το οποίο τοποθετείται εντός κατοικημένου χώρου με σκοπό την τοπική θέρμανση τμήματος αυτού.	Τζάκι Ανοιχτού Θαλάμου
10. Σύστημα με ηλεκτρικές αντιστάσεις με μέγιστο συντελεστή μετατροπής 100%, π.χ. ηλεκτρικός λέβητας (βλ. παραδοχές μελέτης), συνδυαστικά με τις υπόλοιπες (πάγιες) ηλεκτρικές καταναλώσεις που δε σχετίζονται με τη θέρμανση χώρων.	Σύστημα με ηλεκτρικές αντιστάσεις – Ηλεκτρικός Λέβητας (extra 1.200 kWhel incl.)
11.  Συγκρότημα παλαιού λέβητα – καυστήρα πετρελαίου (ηth = 71%).	Παλαιός Λέβητας Πετρελαίου
12. Συγκρότημα συνήθη λέβητα – καυστήρα πετρελαίου (ηth = 87%).	Συνήθης Λέβητας Πετρελαίου
13. Συγκρότημα συνήθη λέβητα – καυστήρα πετρελαίου, στην περίπτωση 4- μελούς οικογένειας που δικαιούται επιδόματος θέρμανσης για τη σεζόν 2022-2023.	Συνήθης Λέβητας Πετρελαίου, δικαιούχος επιδόματος θέρμανσης με 2 τέκνα

 

Με βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τη μελέτη, ένα πρώτο βασικό συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι το κόστος για ένα μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα που θα επιλέξει θέρμανση με χρήση ηλεκτρικής ενέργειας (αντλία θερμότητας ή συστήματα με ηλεκτρικές αντιστάσεις – π.χ. ηλεκτρικός λέβητας), θα κυμανθεί στα ίδια υψηλά επίπεδα με πέρυσι, παρόλο που η ρήτρα αναπροσαρμογής έχει ανασταλεί και δεν εφαρμόζεται στα πρόσφατα, μηνιαία πλέον, τιμολόγια της ΔΕΗ και των λοιπών παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας.

Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι οι αναλογικές χρεώσεις προμήθειας, σε απόλυτα νούμερα, παρουσιάζονται αυξημένες, συγκριτικά με αυτές που ίσχυαν στα προηγούμενα τιμολόγια, ακόμα και μετά την αφαίρεση της κλιμακωτής επιδότησης ΤΕΜ που χορηγείται από το κράτος.

Επιπλέον, έχουν αυξηθεί και οι αντίστοιχες πάγιες χρεώσεις προμήθειας ενώ από τις 31/07/2022 έχει πάψει να ισχύει και η επιπλέον Έκπτωση 30% που παρείχε η ΔΕΗ επί των αναλογικών χρεώσεων προμήθειας για τις καταναλώσεις από 05/08/2021 και μετά.

Όσον αφορά το ύψος που θα κυμανθεί η τιμή πώλησης του πετρελαίου θέρμανσης για το υπόλοιπο της χειμερινής σεζόν 2022-2023, κομβικό ρόλο θα παίξει η συνέχιση ή μη της οριζόντιας κρατικής επιδότησης των 25 λεπτών (συμπερ. ΦΠΑ) που σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα θα παρέχεται μέχρι το τέλος του 2022.

Παράλληλα, η έκπτωση που παρέχει η HELLENiQ ENERGY από την αρχή της χειμερινής σεζόν, έχει συμβάλλει και αυτή με τη σειρά της στη διατήρηση της μέχρι τώρα χαμηλής τιμής του πετρελαίου θέρμανσης.

Ωστόσο, μετά την ανακοίνωση της τρίτης διαδοχικής παράτασης της συγκεκριμένης επιδότησης, μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου, αυτή εμφανίζεται μειωμένη στο μισό μιας και από 7,50 λεπτά (συμπερ. ΦΠΑ) που ήταν μέχρι πρότινος πλέον ανέρχεται στα 3,75 λεπτά (συμπερ. ΦΠΑ) αρχής γενομένης από 1η Δεκεμβρίου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι δίχως τις δύο παραπάνω επιδοτήσεις, είναι πιθανόν να προέκυπτε μια τιμή για το πετρέλαιο θέρμανσης μεταξύ 1,40 και 1,50 €/lt

Το κόστος θέρμανσης με φυσικό αέριο εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη του μηνιαίου TTF (Title Transfer Facility ή Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων). Άλλωστε βάσει αυτού διαμορφώνεται και η οριζόντια επιδότηση που παρέχει η ΔΕΠΑ Εμπορίας στους οικιακούς καταναλωτές.

Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι το κόστος θέρμανσης μέσω συστημάτων φυσικού αερίου (λέβητας συμπύκνωσης Φ.Α.) θα είναι ακριβότερο του αντίστοιχου των συστημάτων πετρελαίου (συνήθης λέβητας πετρελαίου) ακόμα και αν η τιμή του τελευταίου πάρει μια αύξηση της τάξης των 20-30 λεπτών κατά τη διάρκεια της τρέχουσας χειμερινής σεζόν. Σε ένα τέτοιο σενάριο, το φυσικό αέριο θα μπορούσε να ήταν ανταγωνιστικό μόνο αν συγκρινόταν με έναν παλαιό λέβητα πετρελαίου. ΄

Ταυτόχρονα, η αύξηση της τάξης του 30% στις τιμές ανά κιλοβατώρα του φυσικού αερίου έχει ως αποτέλεσμα οι αντλίες θερμότητας να υπερτερούν ακόμα περισσότερο των τεχνολογιών θέρμανσης Φ.Α., ως προς το κόστος ωφέλιμης θερμικής ενέργειας (€/kWhth), σε σχέση με πέρυσι.

Άλλωστε, το θερμικό κόστος των αντλιών θερμότητας, παρά τη διατήρηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας στα περσινά (υψηλά) επίπεδα, συνεχίζει να υπερτερεί του αντίστοιχου που περιγράφει τους συμβατικούς λέβητες πετρελαίου.

Ιδίως στην περίπτωση των αντλιών θερμότητας μεσαίων θερμοκρασιών (LWmax = 60°C), η διαφορά είναι κάτι παραπάνω από εμφανής για ένα μέσο νοικοκυριό (4.500 kWhth/σεζόν). Μάλιστα, όσο αυξάνονται οι ετήσιες θερμικές ανάγκες, η αντικατάσταση του λέβητα πετρελαίου με μια αντλία θερμότητας μεσαίων θερμοκρασιών μοιάζει με μια όλο και πιο οικονομικά αποδοτική επιλογή σύμφωνα με τα εξαγόμενα έτη απόσβεσης

Τέλος, οι υψηλές αρχικές τιμές διάθεσης του πετρελαίου θέρμανσης (~1,40 €/lt) σε συνδυασμό με την σημαντική αύξηση στις τιμές του φυσικού αερίου, φαίνεται ότι είχαν έμμεσο αντίκτυπο και στα συμβατικά στερεά καύσιμα, όπως είναι τα καυσόξυλα και τα πέλλετ ξύλου, οι τιμές πώλησης των οποίων παρουσιάζουν σήμερα ραγδαία άνοδο της τάξης του 45% και 85% (συγκριτικά με τη σεζόν 2021-2022), αντίστοιχα.

Στον Πίνακα που ακολουθεί, τα μοναδιαία κόστη θερμικής ενέργειας (€/kWhth) που υπολογίστηκαν στην παρούσα μελέτη για τα διάφορα συστήματα θέρμανσης (χειμερινή σεζόν 2022-2023) συγκρίνονται με τα αντίστοιχα της χειμερινής σεζόν 2021-2022 (βλ. μελέτη ΕΜΠ – Δεκέμβριος 2021). Και στις 2 περιπτώσεις, οι θερμικές ανάγκες τετραμήνου ανέρχονται σε 3.000 kWhth/4μηνο (4.500 kWhth/σεζόν).

Σύγκριση ανάμεσα στα μοναδιαία κόστη θερμικής ενέργειας (€/kWhth) που έχουν υπολογιστεί για τις χειμερινές σεζόν 2021-2022 & 2022-2023, αντίστοιχα – Θερμικές ανάγκες μέσου νοικοκυριού ίσες με 3.000 kWhth/4μηνο

Είδος Θερμικού Συγκροτήματος	Κόστος θερμικής ενέργειας (€/kWhth)
	Χειμερινή σεζόν 2021-2022	Χειμερινή σεζόν 2022-2023	Ποσοστιαία Μεταβολή (%)
Αντλία θερμότητας – LW > 70°C, Ζώνη Β (extra 1.200 kWhel incl.)	0,089*	0,090**	1,12%
Αντλία θερμότητας – LW > 70°C, Ζώνη Γ (extra 1.200 kWhel incl.)	0,099*	0,100**	1,01%
Αντλία θερμότητας – LWmax = 60°C, Ζώνη Β (extra 1.200 kWhel incl.)	0,063*	0,062**	-1,59%
Αντλία θερμότητας – LWmax = 60°C, Ζώνη Γ (extra 1.200 kWhel incl.)	0,069*	0,070**	1,45%
Λέβητας Φ.Α. Συμπύκνωσης, Ζώνη Β, Οικιακό Αυτόνομο (Δίκτυο Αττικής)	0,136***	0,180****	32,35%
Λέβητας Φ.Α. Συμπύκνωσης, Ζώνη Β, Οικιακό Κοινόχρηστο (Δίκτυο Αττικής)	0,144***	0,190****	31,94%
Λέβητας βιομάζας (πέλλετ ξύλου)	0,097	0,179	84,54%
Τζάκι Κλειστού Θαλάμου (Ενεργειακό)	0,121	0,177	46,28%
Τζάκι Ανοιχτού Θαλάμου	0,243	0,353	45,27%
Σύστημα με ηλεκτρικές αντιστάσεις – Ηλεκτρικός Λέβητας (extra 1.200 kWhel incl.)	0,329*	0,326**	-0,91%
Συνήθης Λέβητας Πετρελαίου (ηth = 0,87)	0,130	0,135	3,85%
Παλαιός Λέβητας Πετρελαίου (ηth = 0,71)	0,159	0,166	4,40%

 

* Επισυνάπτονται οι μειωμένες τιμές κόστους ηλεκτρικού ρεύματος, όπως αυτές προέκυψαν εξαιτίας της χορηγηθείσας κρατικής επιδότησης για τους μήνες Οκτ.21 – Ιαν.22. Ειδικότερα, το ύψος της επιδότησης είχε οριστεί στα 18 ευρώ (60 €/MWh) για τον Οκτώβριο του 2021, στα 39 € (130 €/MWh) για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο 2021 και στα 42 ευρώ (140 €/ΜWh) για τον Ιανουάριο του 2022, με όριο κατανάλωσης πάντα τις 300 κιλοβατώρες το μήνα (Σύνολο: 138 ευρώ).

** Στους σχετικούς υπολογισμούς, έχει ληφθεί υπόψιν η κρατική (κλιμακωτή) επιδότηση ΤΕΜ, η οποία έχει προκύψει ως μέση τιμή των αντίστοιχων τιμών που έχουν επίσημα ανακοινωθεί για τους μήνες Οκτώβριο, Νοέμβριο & Δεκέμβριο του 2022.

*** Τα κόστη για τα συστήματα θέρμανσης Φ.Α. έχουν προκύψει έπειτα από την αφαίρεση της έκπτωσης (μέση τιμή) που παρείχε η ΔΕΠΑ Εμπορίας για τους μήνες Οκτώβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο 2021 (11 €/MWh, 15 €/MWh και 34 €/MWh, αντίστοιχα). Σημειώνεται ότι στην περσινή μελέτη του ΕΜΠ για τη χειμερινή σεζόν 2021-2022, οι προαναφερόμενες εκπτώσεις δεν είχαν ληφθεί υπόψιν μιας και ο σχετικός μηχανισμός ενίσχυσης οικιακών καταναλωτών φυσικού αερίου δεν είχε επίσημα ενεργοποιηθεί μέχρι και τη στιγμή της δημοσίευσής της

**** Τα κόστη για τα συστήματα θέρμανσης Φ.Α. έχουν προκύψει έπειτα από την αφαίρεση της οριζόντιας επιδότησης (μέση τιμή) που παρείχε η ΔΕΠΑ Εμπορίας για τους μήνες Οκτώβριο, Νοέμβριο & Δεκέμβριο 2022 (90 €/MWh, 25 €/MWh & 15 €/MWh, αντίστοιχα).

Όλες οι εκτιμώμενες μεταβολές στα θερμικά κόστη (€/kWhth) των διαφόρων συστημάτων θέρμανσης μεταξύ της περσινής (2021-2022) και της φετινής (2022-2023) χειμερινής περιόδου αποτυπώνονται και γραφικά μέσω του Διαγράμματος που ακολουθεί:

Ερευνητική ομάδα

Δρ. Εμμανουήλ Κακαράς
Δρ. Σωτήριος Καρέλλας
Δρ. Παναγιώτης Βουρλιώτης
Δρ. Παναγιώτης Γραμμέλης
Δρ. Πλάτων Πάλλης
Εμμανουήλ Καραμπίνης
Σωτήριος Θανόπουλος