Αναζητώντας έξυπνες λύσεις για τη θέρμανση των οικιακών χώρων

Οι νέες ευρωπαϊκές οδηγίες αλλά και η ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας για τους ίδιους τους πολίτες οδηγούν στην υιοθέτηση νέων μορφών θέρμανσης.

Λέβητες συμπύκνωσης, κρεμαστοί κήποι, ενεργειακά τζάκια, υπέρυθρα πάνελ, ατομικές μονάδες νερού και πέλετ συζητιούνται ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια που όλοι λίγο πολύ αναγκαζόμαστε να γίνουμε «ειδικοί» σχεδιάζοντας αλλαγές είτε για λόγους οικονομίας είτε προσαρμογής στις ανάγκες του περιβάλλοντος για λιγότερους ρύπους.

Κάποιες από αυτές τις εκδοχές θέρμανσης είναι ήδη γνωστές και εξελίσσονται, κάποιες συνδέονται με εισαγωγή νέων τεχνολογιών.

Λέβητες συμπύκνωσης

Με τη νέα ευρωπαϊκή οδηγία Ecodesign, της 26ης Σεπτεμβρίου, τα προϊόντα που σχετίζονται με την ενέργεια θα πρέπει υποχρεωτικά να φέρουν ετικέτα ενεργειακής απόδοσης και να πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις της οδηγίας όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση, τις εκπομπές ρύπων και άλλα κριτήρια.

Με τον τρόπο αυτόν, οι αλλαγές αγγίζουν πλέον και τους λέβητες πετρελαίου και αερίου καθώς, σύμφωνα με την οδηγία, ορίζονται οι ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης και εκπομπών ρύπων.

Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι σύμφωνα με την παραπάνω οδηγία, προκειμένου να καταταχθεί ένα κτίριο σε υψηλή ενεργειακή κλάση σε ό,τι αφορά τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις του, θα πρέπει να διαθέτει λέβητα συμπύκνωσης ή άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως οι αντλίες θερμότητας, η βιομάζα κ.λπ.

Η εφαρμογή της νομοθεσίας Ecodesign μοιραία θα οδηγήσει κάποια στιγμή στην αντικατάσταση των συμβατικών λεβήτων με λέβητες συμπύκνωσης.

Ο λόγος είναι προφανής: οι κοινοί λέβητες πετρελαίου ή αερίου για να λειτουργήσουν σωστά απαιτείται ιδιαίτερα υψηλή θερμοκρασία καυσαερίων που κυμαίνεται ανάμεσα στους 180 και 200 βαθμούς Κελσίου.

Το γεγονός αυτό μεταφράζεται σε μεγάλη σπατάλη ενέργειας, ενώ για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας σε χαμηλότερη τιμή απαιτούνται ειδικοί λέβητες καθώς η μείωση της θερμοκρασίας των καυσαερίων οδηγεί στην υγροποίησή τους.

Οι λέβητες συμπύκνωσης είναι αυτοί που δημιουργήθηκαν από υλικά ικανά να αντέξουν στη διάβρωση από τα συμπυκνώματα των καυσαερίων, ενώ αξιοποιούν την ενέργεια που βρίσκεται αποθηκευμένη στα ζεστά καυσαέρια πριν τα αποβάλουν στο περιβάλλον σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία χωρίς να κινδυνεύουν από καταστροφή.

Η ιδέα είναι απλή και περιλαμβάνει την τοποθέτηση ενός εναλλάκτη θερμότητας καυσαερίων-νερού στην έξοδο του λέβητα.

Τα ζεστά καυσαέρια ανταλλάσσουν ενέργεια με το νερό που επιστρέφει από τα σώματα, και κρυώνουν πριν βγουν από τον λέβητα. Οι υγροποιήσεις των καυσαερίων συλλέγονται σε μια συνήθως ανοξείδωτη λεκάνη συλλογής και οδηγούνται στην αποχέτευση, χωρίς να διαβρώνουν τον λέβητα.

Προς το παρόν, η τιμή των λεβήτων συμπύκνωσης θεωρείται ακριβή επένδυση. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, η εξοικονόμηση ενέργειας είναι τέτοια που εξασφαλίζει γρήγορη απόσβεση του επιπλέον κόστους για την αγορά ενός επίτοιχου λέβητα συμπύκνωσης.

Τα συστήματα ελέγχου των λεβήτων συμπύκνωσης εξασφαλίζουν καύση σε ιδανικές συνθήκες καθώς και ότι τα προϊόντα της καύσης είναι μόνο το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και το νερό, ενώ παράλληλα πετυχαίνουν οικονομία ύψους 20-30% και ιδιαίτερα καλές συνθήκες άνεσης σε όλα τα συστήματα θέρμανσης λόγω της ενσωματωμένης λειτουργίας αντιστάθμισης που διαθέτουν, η οποία προσαρμόζει τη θερμοκρασία των θερμαντικών σωμάτων (ή των δαπέδων) σύμφωνα με την εξωτερική θερμοκρασία.

Ξύλο και πέλλετ

Τα τζάκια μονοπώλησαν το ενδιαφέρον πολλών καταναλωτών τα τελευταία χρόνια και συνδέθηκαν σημαντικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Οι σόμπες καλοριφέρ pellet, μέσω της καύσης του, παράγουν ζεστό νερό τροφοδοτώντας τα θερμαντικά σώματα και την καλή ενδοδαπέδια θέρμανση σε όλο τον χώρο. Μπορούν να συνδεθούν με το υφιστάμενο δίκτυο θέρμανσης και να λειτουργήσουν σε συνδυασμό με ηλιακά πάνελ.

Με τη βοήθεια κατάλληλων kit, μπορούν να παράγουν ζεστό νερό χρήσης για τα μπάνια και την κουζίνα. Παράλληλα, το ζεστό νερό μπορεί να αποθηκευθεί σε κατάλληλα μπόιλερ/μπάφερ για να είναι πάντα διαθέσιμο στην επιθυμητή θερμοκρασία.

Σε κάποιες περιπτώσεις και κάποια σύγχρονα τζάκια, που επιτυγχάνουν αποδόσεις ανάλογες με τις ξυλόσομπες, έχουν πιστοποιηθεί ως συσκευές χαμηλής εκπομπής. Οι θερμαντήρες τοιχοποιίας παράγουν περισσότερη θερμότητα και λιγότερη ρύπανση από οποιαδήποτε συσκευή καύσης ξύλου ή πέλετ.

Η επιλογή πέλετ ή ξύλου καύσης πρέπει να είναι σωστή. Η συλλογή ξύλου πρέπει να γίνεται την άνοιξη και να αφεθεί να στεγνώσει κατά τη θερινή περίοδο. Ψάξτε για το ξύλο που έχει ακόμη και το χρώμα, χωρίς κανένα πράσινο. Θα πρέπει να έχει περιεκτικότητα σε υγρασία πάνω από 20% -25% κατά βάρος.

Αβαθής γεωθερμία

Ακολουθώντας την αρχή της αξιοποίησης των υψηλότερων θερμοκρασιών του νερού κατά τους θερινούς μήνες και χάρη στην πολύ μεγάλη θερμοχωρητικότητα του υπεδάφους, πολλές χώρες, ανάμεσά τους οι Σκανδιναβικές, ο Καναδάς και οι Ηνωμένες Πολιτείες, αξιοποιούν την ηλιακή ενέργεια αποθηκεύοντάς την προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για τη θέρμανση κατοικιών ή χώρων εργασίας.

Με τον τρόπο αυτόν εξοικονομείται σημαντική ποσότητα καυσίμου για τη θέρμανση κατοικημένων χώρων προς όφελος της οικονομίας αλλά και του περιβάλλοντος.

Αυτό σημαίνει ότι στη διάρκεια του καλοκαιριού θα πρέπει να επαναφορτιστεί το υπέδαφος προκειμένου να λειτουργήσει ως ταμιευτήρας θερμότητας και στην επόμενη θερμαντική περίοδο να ξεκινήσει η θέρμανση από το ίδιο θερμοκρασιακό επίπεδο. Για τον σκοπό αυτόν, αξιοποιείται η αβαθής γεωθερμία.

Στη χώρα μας, αναπτύσσονται αρκετές εφαρμογές καθώς η συγκεκριμένη μέθοδος παρουσιάζει ιδιαίτερα πλεονεκτήματα αξιοποίησης σε όλη τη διάρκεια του χρόνου και δεν υπάρχει ανάγκη αποκατάστασης ισορροπίας του αβαθούς γεωθερμικού πεδίου.

Η μέθοδος είναι καθαρή και φιλική προς το περιβάλλον και μπορεί να αξιοποιηθεί σε οποιοδήποτε σημείο, ενώ μπορεί να προσφέρει θέρμανση, ψύξη και ζεστό νερό χρήσης. Για τον σκοπό αυτόν, χρησιμοποιούνται αντλίες θερμότητας ή αντλίες θερμότητας νερού/νερού, οι οποίες παράγουν θερμό ή ψυχρό νερό.

Οι αντλίες αυτές μπορούν να συνδυαστούν με τερματικές μονάδες ανεμιστήρα/στοιχείου ή κεντρικές κλιματιστικές μονάδες. Αντίστοιχα χρησιμοποιούνται και αντλίες θερμότητας νερού/αέρα που συνδέονται απευθείας με δίκτυο αεραγωγών.

Τα συστήματα αβαθούς γεωθερμίας συνήθως διακρίνονται σε ανοιχτού ή κλειστού κύκλου ανάλογα με το αν χρησιμοποιούν το νερό υδρολογικών σχηματισμών της περιοχής εγκατάστασης για την τροφοδοσία του πρωτεύοντος κυκλώματος της αντλίας θερμότητας ή ένα κλειστό δίκτυο σωληνώσεων, που συνήθως βρίσκεται κάτω από το έδαφος, σε κάθετη ή οριζόντια διάταξη (γεωεναλλάκτης).

Το κόστος εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης ενός συστήματος αβαθούς γεωθερμίας καθορίζει και τη σύγκρισή του σε οικονομικό επίπεδο με άλλες συμβατικές λύσεις θέρμανσης, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο κ.λπ.

Ωστόσο, τα συστήματα αβαθούς γεωθερμίας διακρίνονται για τη διάρκεια ζωής του εξοπλισμού, το χαμηλό κόστος λειτουργίας και το μικρό κόστος συντήρησης συγκριτικά με τα συμβατικά συστήματα.

Θερμαντικά πάνελ

Τα γνωρίζουμε κυρίως ως πάνελ υπέρυθρης ακτινοβολίας, θερμοπομπούς και την, παλιά σχετικά, τεχνολογία των θερμοσυσσωρευτών.

Πρόκειται για τρεις διαφορετικές τεχνολογίες και λύσεις οικονομικά προσιτές σε ό,τι αφορά την απόκτησή τους. Χρησιμοποιούνται συνήθως συμπληρωματικά στη θέρμανση του χώρου.

Η μετάδοση θερμότητας μέσω ακτινοβολίας στα σώματα τα οποία στη συνέχεια τη μεταδίδουν ως θερμότητα είναι η ιδέα πίσω από τα πάνελ υπέρυθρης θέρμανσης.

Με λύσεις άλλοτε προσιτές άλλοτε πολύ πιο ακριβές, οι συσκευές παρουσιάζουν διαρκή εξέλιξη κερδίζοντας έδαφος στη σχετική αγορά.

Ανάμεσα στα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης μεθόδου είναι η διατήρηση της θερμότητας, η απαλλαγή των τοίχων και του χώρου από υγρασία και υδρατμούς, χωρίς να ξηραίνει τον αέρα της ατμόσφαιρας.

Σημαντικό μειονέκτημά της είναι ότι η θέρμανση επιτυγχάνεται κυρίως με την απευθείας έκθεση στην ακτινοβολία και ο χώρος ζεσταίνεται δύσκολα προκειμένου να συσσωρεύσει τη θερμότητα και να την ακτινοβολήσει.

Οι ειδικοί συνιστούν καλή μελέτη του χώρου πριν από την αγορά και την εγκατάσταση των πάνελ, και συμπληρωματική χρήση με τα συστήματα θέρμανσης. Περισσότερο δημοφιλής ως τεχνολογία θεωρείται η εκείνη των θερμοπομπών, η οποία βασίζεται στη θέρμανση του ψυχρού αέρα του χώρου μας στο εσωτερικό του θερμοπομπού.