Πως θα ετοιμάσεις το τζάκι σου για το χειμώνα

Δεν υπάρχει χειμώνας χωρίς τζάκι. Δεν υπάρχουν Χριστούγεννα χωρίς τζάκι. Επιπλέον, με τα έξοδα θέρμανσης να γίνονται πονοκέφαλος για τους περισσότερους, το τζάκι είναι μία καλαίσθητη – και οικονομική – λύση (τουλάχιστον για όσους το διαθέτουν) που εκτός από ζεστασιά δίνει και ομορφιά στον χώρο.

Όμως η γωνιά αυτή του σπιτιού έχει τους δικούς του κανόνες όσον αφορά τα ξύλα, την συντήρηση της καμινάδας, το άναμμα και όλα όσα πρέπει να προσέξεις πριν το χρησιμοποιήσεις, ώστε να σιγουρευτείς πως όχι μόνο είναι λειτουργικό αλλά και απόλυτα ασφαλές.

Ετοιμάσαμε λοιπόν μια λίστα με τα πράγματα που πρέπει να κάνεις για να μη μετατραπεί το τζάκι σου από όαση θαλπωρής σε πύρινο εφιάλτη.

Προσέλαβε έναν καπνοδοχοκαθαριστή

Τα εργαλεία του, θα μπορέσουν να φτάσουν σε σημεία που ό,τι και να κάνεις δεν θα μπορέσεις ούτε να τα πλησιάσεις με τους κλασικούς τρόπους καθαριότητας. Τα τοιχώματα του φουγάρου των τζακιών, πρέπει να καθαρίζονται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο πριν τη χρήση τους.

Ένας επαγγελματίας καπνοδοχοκαθαριστής, θα φροντίσει να απομακρυνθεί η αιθάλη που έχει πετρώσει στα τοιχώματα, καθώς και τυχόν άλλες βρομιές.

Έλεγξε την καμινάδα για τυχόν ζημιές

Μαζί με τον καπνοδοχοκαθαριστή -ή και μόνος σου- φρόντισε να ελέγξετε τη δομή της καμινάδας για τυχόν ρωγμές, τούβλα που έχουν σπάσει ή «χαλαρώσει», καθώς και αν υπάρχουν σημεία που -πλέον- δεν υπάρχει αρκετό κονίαμα.

Αν παρατηρήσεις το οτιδήποτε, επιβάλλεται η συντήρηση πριν ανάψεις το τζάκι σου.

Είναι η οροφή της καμινάδας όπως την άφησες;

Δεν λέμε πως θα πλημμυρίσεις από τυχόν βροχές, αλλά αν η οροφή έχει υποστεί φθορές η λειτουργία του τζακιού θα είναι προβληματική.

Εκτός αυτού, επειδή η ανοιχτή καμινάδα από ένα τζάκι που δεν χρησιμοποιείται είναι real estate φιλέτο για να στήσουν τα πουλιά τη φωλιά τους, καλό είναι να γνωρίζεις τι συμβαίνει στην οροφή της έτσι ώστε να μην σε κυνηγάνε οι φιλοζωικές.

Αν παρατηρήσεις φθορές, αντικατέστησε το κάλυμμα.

Προτίμησε καλά ξύλα για το τζάκι σου

Όταν λέμε καλά ξύλα εννοούμε κατ’ αρχήν φυσικά ξυλα. Έχε υπόψη σου ότι το τζάκι καίει μέσα στο σπίτι σου, άρα όσο καλά κι αν «ρουφάει» η καμινάδα, όλο και κάτι θα καταλήγει στα πνευμόνια σου.

Υπό αυτήν την έννοια, εάν στην εστία σου καις καδρόνια, βαμένα ξύλα, mdf, νοβοπάν και ό,τι άλλο έχει υποστεί χημική επεξεργασία, επιβαρύνεις την οικιακή ατμόσφαιρα με καρκινογόνα στοιχεία που αναπνέεις εσύ και η οικογένιεά σου.

Τώρα, όσον αφορά στα φυσικά ξύλα, τα πρώτης ποιότητας -και πιο ακριβά- είναι η δρυς, η οξιά και η ελιά που έχουν βραδεία και ομαλή καύση με μέτρια φλόγα. Ακολουθεί το πεύκο που καίγεται πολύ γρήγορα, δημιουργεί μεγάλη φλόγα αλλά και πολύ καπνό.

Τα ξύλα των κωνοφόρων, όπως το πεύκο, παράγουν περισσότερο κρεόζωτο (σ.σ: το οποίο συγκεντρώνεται στην καμινάδα με την μορφή σκόνης, κάπνας και στη συνέχεια με τη μορφή πούδρας). Αυτό αυξάνει τους κινδύνους για αναφλέξεις και εκρήξεις στο εσωτερικό της καμινάδας.

Το ιδανικό για πολλούς είναι η μίξη: δυο κούτσουρα από τα πρώτα και ένα από πεύκο, ώστε το τζάκι σου να έχει και φλόγα αλλά και διάρκεια καύσης.

Ό,τι ξύλα και να επιλέξεις, αυτό που οπωσδήποτε πρέπει να προσέξεις κατά την αγορά τους, είναι πως επιβάλλεται να είναι στεγνά και αποθηκευμένα σε ξηρό μέρος για τουλάχιστον τέσσερις με πέντε μήνες από την κοπή τους. Εάν τα ξύλα είναι ακόμη νωπά, δεν θα καίγονται στο τζάκι και θα βγάζουν πολύ περισσότερο καπνό.

Πως να φυλάξεις σωστά τα ξύλα

Οι περισσότεροι τείνουν να έχουν τα ξύλα τους σε υπόγειες αποθήκες, πιστεύοντας ότι θα τα προστατέψουν από ξαφνικές καταιγίδες. Λανθασμένη κίνηση λόγω της μεγάλης συσσώρευσης υγρασίας που βρίσκεται στα υπόγεια και που είναι ότι χειρότερο για το ξύλο.

Το μπαλκόνι σου -ή το πίσω μέρος του κήπου σου- είναι το καλύτερο μέρος φύλαξης έτσι ώστε να «αναπνέει» το ξύλο. Στοίβαξε τα πάνω σε ξύλινες παλέτες και κάλυψε τα με μουσαμάδες. Και δεν έχεις να φοβάσαι τίποτα.

Μην ρίχνεις πάρα πολλά ξύλα

Αν συνεχίζεις να μην είσαι σίγουρος για τη δομή της καμινάδας σου, περιόρισε τα ξύλα που θα βάλεις μέσα στο τζάκι. Οι μικρότερες φωτιές παράγουν λιγότερο καπνό και κατά συνέπεια, μικρότερη συσσώρευση κρεοζώτου.

Προτίμησε να βάζεις λίγα-λίγα τα ξύλα για να διατηρείς σταθερή τη φωτιά και κατ’ επέκταση τη θερμοκρασία του χώρου μπροστά στο τζάκι.

Τι να προσέχεις όταν ανάβεις την φωτιά στο τζάκι

Τα ξύλα πρέπει να τοποθετούνται στο πίσω μέρος του τζακιού. Η μεταλλική σχάρα δεν είναι απαραίτητη. Το μόνο που κάνει (πέρα από το να μαζεύει τη στάχτη στο «ταψί» που συνήθως τη συνοδεύει) είναι να αφήνει κενό κάτω από τα ξύλα, βοηθώντας έτσι την κυκλοφορία του αέρα άρα και την καλύτερη καύση.

Το κλασικό κόλπο για να ανάψει εύκολα η φωτιά είναι το «χτίσιμο» των ξύλων: πρώτα χαρτιά ή εφημερίδα, από πάνω κουκουνάρια ή δαδί (ή και τα δύο), έπειτα λιανόξυλα και κλωνάρια και στο τέλος τα κούτσουρα.

Μ’ αυτόν τον τρόπο βάζοντας φωτιά στα χαρτιά που είναι στον πάτο της «τρακάδας» παίρνουν όλα αμέσως.

Εάν δεν καταφέρεις να την ανάψεις αμέσως χρησιμοποίησε λίγο μπλε οινόπνευμα ή ελαιόλαδο, περιλούζοντας τα χαρτιά και το δαδί, τη βάση δηλαδή της φωτιάς και όχι τα ξύλα. Λίγο όμως και με προσοχή.

Η μοντέρνα -και λάθος- τακτική είναι η εκτεταμένη χρήση του λευκού χημικού προσανάματος με τη βοήθεια χαρτιών και δυο-τριών κουκουναριών. Μ’ αυτόν τον τρόπο και η φωτιά δεν ανάβει και αναγκάζεσαι να χρησιμοποιείς όλο και περισσότερο χημικό προσάναμα.

Τέλος, ποτέ μα ποτέ μη διανοηθείς να χρησιμοποιήσεις καθαρή βενζίνη: εξατμίζεται γρήγορα δημιουργώντας εύφλεκτα αέρια και προκαλεί έκρηξη. Υπάρχει δηλαδή σοβαρός κίνδυνος να πάρεις φωτιά.

Μην έχεις εύφλεκτα αντικείμενα στον τριγύρω χώρο

Τα χαλιά μπροστά στο τζάκι, τα περιοδικά ή τα βιβλία που έχουμε το κακό συνήθειο να τοποθετούμε τριγύρω τους, αλκοολούχα ποτά, ξύλινα, χάρτινα ή πλαστικά διακοσμητικά και γενικά ό,τι μπορεί να πάρει φωτιά πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση ασφαλείας.

Εάν οπωσδήποτε πρέπει να στρώσεις κάτι μπροστά στο τζάκι είτε για αισθητικού είτε για λόγους καθαριότητας, είτε για την προστασία του παρκέ, αγόρασε ένα φθηνό δερμάτινο χαλί που δεν καίγεται.

Χρησιμοποίησε πάντα μεταλλικό πλέγμα

Μην αφήνεις ποτέ μα ποτέ το τζάκι να καίει χωρίς να έχεις τοποθετήσει μπροστά την προστατευτική σίτα (ξέχνα τα γυάλινα γιατί «κόβουν» θερμότητα). Τα ξύλα «σκάνε», ειδικά εκείνα που έχουν ακόμη επάνω τη φλούδα τους, τινάζοντας κάρβουνα προς τα έξω.

Εάν κάποιο απ’ αυτά προσγειωθεί στον καναπέ σου, πέρα από τη ζημιά που θα προκαλέσει (στην καλύτερη), υπάρχει σοβαρός κίνδυνος πρόκλησης πυρκαγιάς.

Να σημειώσουμε εδώ, πως πέρα από τη σίτα που όπως γράψαμε είναι απαραίτητη, φρόντιζε να τοποθετείς τα ξύλα στη φωτιά έτσι ώστε η μεριά που έχει τη φλούδα να βρίσκεται πάντα προς τα κάτω.

Τέλος πριν πας για ύπνο, σιγουρέψου ότι το τζάκι έχει σβήσει και έχει μείνει μόνο θράκα.

Εάν έχουν μείνει μικρά υπολείμματα από τα ξύλα, χώρισέ τα και απομάκρυνέ τα δεξιά κι αριστερά στα τοιχώματα του τζακιού και μάζεψε τη θράκα στο κέντρο ώστε να διασφαλίσεις ότι δεν θα ξαναπάρουν φωτιά. Μην ρίξεις νερό για να τα σβήσεις.

Εάν πέσει στα πυρότουβλα ή το μέταλλο του τζακιού, η απότομη αλλαγή της θερμοκρασίας είναι πιθανό να τα σπάσει.